काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकले केही दिन अघि बजेटमा सरकारले लिएको नीति कार्यक्रमकै आधारमा मौद्रिक नीति सार्वजनिक गर्यो । सामान्यतयाः मौद्रिक नीति सार्वजनिक भएपछि त्यसको सकारात्मर असर सेयर बजारमा पर्ने र बजार बढ्ने गर्छ ।

तर, राष्ट्र बैंकले आर्थिक वर्ष २०७१ \७२ को मौद्रिक नीति सार्वजनिक गरेपछि सेयर बजार ह्वात्तै उकालो लाग्यो । मौद्रिक नीति सार्वजनिक भएको पहिलो पटकको भएको कारोबारमा ९६ करोड रुपैयाँ बराबरको सेयर कारोबार भयो ।
दोस्रो दिन १ अर्व २० करोड रुपैयाँको कारोबार भयो । यो नेपाल स्टक एक्सचेन्ज स्थापना भएपछिको सवैभन्दा बढीको कारोबार हो । बजार बढ्नु सकारात्मक कुरा भएपनि एकैपल्ट यसरी ह्वात्त बढ्दा बजारप्रति विश्वास गर्ने आधार भने कमजोर भएको छ ।
मौद्रिक नीतिमा सेयरबजारमा आउने अनपेक्षित उतारचढावले वित्तिय स्थायित्वमा प्रतिकुल प्रभाव पार्न नदिनको लागि सेयर कर्जालाई व्यवस्थित पार्ने उल्लेख छ । त्यसैगरी मौद्रिक नीतिमा नै बैंक तथा वित्तिय संस्थाहरुमा वासेल ३ विस्तारै लागु गर्दै लैजाने पनि भनिएको छ । यदी वासेल ३ लागु भएको खण्डमा बाणिज्य बैंकहरुको पुँजी बढाएर ५ अर्व पुर्याउनुपर्ने हुन्छ ।

मौद्रिक नीतिमा बासेल ३ क्रमशः लागु हुने छ भन्ने शव्दका कारण ठूला लगानीकर्ताहरुले बाणिज्य बैंकहरुको पुँजी बढ्ने हल्ला फिजाइरहेका छन् । बाणिज्य बैंकहरुको पुँजी बृद्धि हुने आसामा साना लगानीकर्ताहरु ऋण लिएर भएपनि लगानी गरिरहेका छन् जसले पुँजीवजार एकाएक ह्वात्तै बढेको छ ।

गत आर्थिक वर्षमा बैंक तथा वित्तिय संस्थाहरुमा तरलता पर्याप्त भएका कारण अझैपनि ति संस्थाहरु भनेजति ऋण प्रबाह गर्नका लागि सक्षम छन् । साना लगानीकर्ताहरु बैंक तथा वित्तिय संस्थाबाट ऋण गररै सेयर बजारमा लगानी गरिरहेका छन् ।

मौद्रिक नीतिमा नै राष्ट्र बैंकले स्पष्ट रुपमा भनेको छ, आगामी मौद्रिक नीतिको समिक्षाले अर्को व्यवस्था नगरेसम्म बैंकहरु चुक्ता पुँजी बढाउन बाध्य हुने छैनन् समेत भनिएको छ ।

वित्तिय क्षेत्रमा २ वर्षदेखि अधिक रहेको तरलताको व्यवस्थापन गर्न केन्द्रिय बैंकले अनिवार्य नगद मौज्दात (सिआरआर) बढाएको छ । सिआरआर बढेपछि थप ६ अर्व रुपैयाँ राष्ट्र बैंकमा थन्किने छ । सिआरआर बढपछि बैंक तथा वित्तिय संस्थाहरुको लगानी घट्छ । अहिले बैंक तथा वित्तिय संस्थामा तरलता पर्याप्त छ र उनीहरुले लगानी गर्न सकिरहेका छैनन् । सोही कारण पनि केन्द्रिय बैंकले सिआरआर बढाएको हुन सक्छ । यस्तो अवस्थामा कर्जामा प्रबाह गर्ने ऋणको व्याजदर बढ्छ । ऋणको व्याजदर बढाउने वित्तिकै सेयरकर्जा कारोबार फस्टाउन सक्दैन र फेरी सेयरबजार ओरालोतर्फ लाग्छ । त्यसैले अहिलेको मौद्रिक नीतिले अन्तमा सेयर बजारमा नकारात्मक असर पार्दछ । नागरिक लगानी कोषका कामु कार्यकारी निर्देशक अर्जुनलाल राजबंशीका अनुसार बजार अहिले बुलिस टे«न्डतर्फ गएको अवस्थामा सेयर बजारमा हौसिनुभन्दा पनि पर्ख र हेरको अवस्थामा रहनु नै लगानीकर्ताका लािग उपयुक्त हुन सक्छ ।

कारोबार दैनिकमा प्रकाशित लेखमार्फत उनी भन्छन् — अहिलेको सेयर बजारको मुल्य धेरै माथि पुगिसकेको हुदा साना लगानीकर्ताले बजार बढ्यो भन्दै सेयर खरिद गरेमा उनीहरुको सावाँ नै गुम्न सक्छ । सेयर बजारका ठूला खेलाडीहरु अहिले पनि बजारलाई बढाउनुपर्छ भन्दै आएका छन् । तिनै गानीकर्ताले बजार बढेको अवस्थामा आफूसँग भएको सेयर विक्रि गर्छन् । त्यस्ता लगानीकर्ताको सेयरबजारका नव प्रवेशीले खरिद गर्नेछन् अनि ति लगानीकर्ताले पुँजीवजारबाट सावाँ नै गुमाउने समेत सक्छन् । ९० प्रतिशतले सेयरबजारबाट आफ्नो सावा नै गुमाएका छन् भने १० प्रतिशतले मात्र कमाउने गरेका छन् त्यसैले सेयर खरिद गर्दा बजार अध्ययन गरेर खरिद गर्नुपर्छ । हल्लाको भरमा सेयर खरिद गर्दा फसिएला है ।

लेखकको बारेमा

अर्थटुडे