वि.सं. २०८१ मंसिर १८
+
Search

ताजा अपडेट +

तरकारी मूल्य +

पपुलर +

सहकारी र निजी क्षेत्रलाई खुल्ला प्रतिष्पर्धाकालागि बाटो खोलेमात्र सहकारीमा युवा सहभागिता बढ्छ

अर्थटुडे
२०७८ चैत्र २५, शुक्रबार

सागर ढकाल, सहकारी क्षेत्रको उपल्लो छाता संगठन राष्ट्रिय सहकारी महासंघको नेतृत्वमा पुग्ने सबैभन्दा कम उमेरका युवा सहकारीकर्मी हुन् । त्यसैले त उनी सहकारीमा युवा सहभागिता बढाउन कम्मर कसेर लागेका छन् । उनीसँग सहकारीमा युवा उद्यमशिलता फोरमका साथै सहकारीमा युवा र उद्यमशिलताबारे केन्द्रीत रहेर गरिएको कुराकानी :

सागर ढकाल
संचालक, राष्ट्रिय सहकारी महासंघ

सहकारीमा युवा उद्यमशिलता फोरम आयोजना गर्नुको उद्देश्य के हो ?

यसको मुख्य उद्देश्य सहकारी उद्यमशिता प्रवद्र्धन गर्नु हो । राष्ट्रिय सहकारी महासंघले सहकारी मार्फत युवाहरुलाई उद्यमशिलतामा आर्कषण गर्ने लक्ष्यका साथ यो कार्यक्रम आयोजना गरेको हो । नेपालमा अहिले १६ देखि २५ वर्ष उमेर समुहको युवाहरु कुल जनसंख्याको २० प्रतिशत र १६ देखि ४० वर्ष उमेर समुहको युवाहरुको जनसंख्या ४० प्रतिशत छ । यस्तो युवाशक्ति विश्वका विरलै मुलुकमा मात्रै पाईन्छ । यद्यपी युवाहरु विशेषगरी कोभिडपछि निरास देखिएका छन् । उर्जावान युवाहरु स्वदेश तथा विदेशको सस्तो श्रमबजारमा आफ्नो श्रम बेच्न बाध्य छन् । यस्तो अवस्थामा सहकारीमार्फत सहकार्य गरेर उद्यम गर्न सकिन्छ भनेर युवालाई जाकरुक बनाउन यो कार्यक्रमको आयोजना गरिएको हो । कार्यक्रमले उद्यमशीलताको बजारमा पुँजी निर्माण देखि लिएर त्यहाँ देखिएका अन्य समस्याहरुको पहिचान गर्ने छ । जसले युवाहरुलाई उद्यमशील बन्न प्रोत्साहन गर्ने छ ।

विगतमा पनि यस्तो गर्नुभएको थियो, प्रभावकारीता कस्तो रह्यो त ?

कार्यक्रम गर्दा तुरुन्तै युवा उद्यमी धमाधम उत्पादन हुन्छन् भन्ने होइन । यसको प्रभाव अल्पकालमा भन्दा बढी दिर्घकालमा देखिन्छ । साथै हामीले यसबाट प्रभावित बनेर कसले के गरे भनेर संख्यात्मक रिर्सच पनि गरेका छैनौँ । तर कार्यक्रममा हामीले भईरहेका स्टार्टअपका केही भिडियो सामाग्रिहरु देखाएका थियौँ त्यसको अन्त्यमा धेरै युवाहरुले आफुहरु प्रभावित भएको खुलेर बताउनुभएको थियो ।

युवाहरु विदेश जान तयार छन तर सहकारीमा भविष्य देख्दैनन्, यस्तो किन भइरहेको छ ?

सहकारी क्षेत्रमा कतिपय विषयहरु नकरात्मक छन् । जसलाई निराकरण गर्न अझै सकिएको छैन । उद्यमी व्यवसायी हरेकले अहिले प्राईभेट सेक्टरलाई प्राथमिकताको रुपमा हेरेका छन् । अर्थात बैंंकिङ्ग क्षेत्रलाई सुरक्षित महशुस गरेपनि सहकारीलाई सुरक्षित महशुस गर्न सकेका छैनन् । साथै कतिपय सहकारीकै बदमासीका कारण पनि सहकारीप्रति विश्वास कम छ । यसका लागि हामीहरुले पनि मार्गचित्र तयार पार्न नससकेको पनि हो ।

०४८ साल यता सहकारी अभियान निकै फस्टाएको छ । तर, युवालाई सहभागि गराउन किन सकिएन त ?

हामी यो अवधिमा परिणात्मक रुपमा एकदमै अगाडी पुग्यौँ तर गुणात्मक सुधार गर्न सकेका छैनौँ । यसैको प्रभाव हो । सस्थागत रुपमा संख्याको वृद्धि तिव्र भयो तर विकास भएन । हामी सुरुमा गाउँगाउँ पुग्नुपर्छ, पुगेपछि सचेतना बढ्छ भनेर लाग्यौँ तर पुगिसकेपछि विकास गर्न सकेनौँै । त्यसकारण अब मर्जरमा गएर भएपनि सहकारीबाट अधिकतम सेवा प्रवाह गर्नुपर्छ । ठुला—ठुला प्रोजेक्टहरु गर्न सक्ने क्षमता वृद्धि गर्नेगरि लाग्नुपर्ने आवश्यकता छ ।
सहकारी क्षेत्रमा धेरै नीतिगत समस्याहरु छन् । नीतिगत क्षेत्रमा बसेर काम गर्ने नेतृत्वले बुझेर केहीमात्रै परिर्वतन गरेमा धेरै कठिनाईहरु समाधान हुन्छन् । सहकारीको एक जना साथीले चियाँ उत्पादन गर्नुभएछ, अब त्यसको ब्राण्डीङमा समस्या छ । हामीले गर्न राज्य मान्दैन । यसको लागि मन्त्रालयबाटै सहजिकरण गरेर लैजानु प¥यो नि । २० जनाको एउटा सहकारी छ र त्यसले केही उत्पादन गरेर व्यापार विस्तार गर्न कठिन छ तर सोही व्यक्तिहरुले एउटा कम्पनी खोलेर सोही काम गरेभने विदेशमा गएर पनि ब्राण्डीङ गर्न सक्छ । यी र यस्ता नीतिगत समस्यालाई समाधान गर्न आवश्यक छ । महासंघले ४६ वटा कानुन तथा नीति संशोधन गर्न माग गरिरहेको छ तर सुनुवाई भएको छैन । सरकारले सहकारीलाई गम्भिर रुपमा लिएर लिन सकेको छैन ।

सरकारले सहकारीलाई संकुचन दृष्टिकोणले हेर्यो भन्ने तपाईको गुनासो हो ?

हाम्रो माग सरकारले प्राईभेट अन्य कम्पनीलाई जसरी सेवा सुविधा दिएको छ । त्यहि अनुसार सहकारीलाई पनि दिनुप¥यो भन्ने हो । सहकारीले लेटर अफ क्रेडिट समेत खोल्न पाउने व्यवस्था छैन । यसले गर्दा प्रतिस्पर्धामा हामीलाई संकुचन गराइएको छ । सरकारले निजी क्षेत्रलाई जति अधिकार दिने हो भने सहकारीमा युवाहरुको विश्वास तथा उद्योग व्यवसायकोे दायरा बढ्न जान्छ र आकर्षण बढ्छ ।
अहिले मुलुकमा सबैभन्दा ठुलो समस्या पुँजीको हो । यसको परिपूर्तिका लागि विदेशबाट पनि लिन खोजिरहेका छौँ । यो समस्या सहकारीमा हुँदैन । अहिले बन्द भएका केही उद्योगहरु निजी क्षेत्रलाई दिन खोजिरहेको छ । यहि सहकारीलाई दिने व्यवस्था गर्ने हो भने केही सहकारीका व्यक्तिहरु मिलेर त्यसलाई पुनरुत्थान गर्न सक्छन । एउटा प्राईभेट क्षेत्रको मान्छेलाई सरकारले अर्बाैकोे ठेक्का दिन्छ, ऋण दिन्छ तर सयौंको संयुक्त सस्था सहकारीलाई पत्याउँदैन । यो सरकारको विभेदकारी नीति हो । नीती परिर्वतन नगरेसम्म प्रतिफल दिन सक्ने अवस्थामा सहकारीहरु छैनन् ।
एउटा धनी मान्छेले आफ्नो लगानीमा केही काम ग¥यो भने उसले आफुले चाहेको अनुसार व्यापार व्यवसाय विस्तार गर्न पाउँछ । तर पुँजीको अभाव हुनेले सहकारीमार्फत पुँजी जुटाएर केही ग¥यो भने उसलाई कठिन हुन्छ । यसको नीतिगत परिवर्तन गर्नुपर्छ ।

सहकारी क्षेत्रलाई नाफामुलक मान्ने कि सेवामुलक ?

सहकारी निजीक्षेत्र जस्ता नाफामुलक हैनन्, यद्यपी पूर्ण सेवामुलक पनि हैनन् । सामाजिक सेवामा आधारित व्यावसाय भएकाले केही मात्रामा नाफा लिएर काम गर्छन् । निजी क्षेत्रको उद्देश्य भनेको अधिकतम नाफा पछि सेवा भन्ने हो भने हाम्रो अधिकतम सेवा प्रवाहपछि कम नाफा भन्ने हुन्छ ।

यस विषयमा सहकारी अभियन्ताहरुकै धारणा फरक फरक छ नि ?

हो, व्यावसाय गर्नुपर्छ भन्ने भाव तथा एजेण्डा कहिले नेतृत्वमा नहुने त कहिले वास्तविक व्यावसाय गरेकाहरु नेतृत्वसम्म नपुग्ने समस्या छ । हामीमा यो किसिमकोे ओभरल सिस्टममा समस्या छ । यसलाई सुधार गर्दै अगाडी बढ्नुपर्छ ।
यहाँ सहकारीलाई बचत तथा ऋण प्रवाह गर्ने संस्थाको रुपमा हेरिएको छ । एकतर्फ हामीले बुझाउन सकेका छैनौ भने अर्काेतर्फ बुझ्नुपर्ने निकायले पनि बुझ्न तयार नभएको अवस्था छ । ऐन संशोधन गर्न माग गरेका छौँ सुनुवाई नहुँदा धेरै बाटाहरु बन्द भएका छन् । हामीले ऐनमा संशोधन गर्न माग गरेका छौँ । संशोधन हुने हो भने सजिलै उत्पादन जान सकिन्छ । मान्छेले पैसा लगाउन खोजिरहेको छ तर सरकार किन पक्षपाति बनेको ? यसले फाईदा त सरकारलाई नै हुने हो । तसर्थ कर्मचारी संयन्त्रदेखि नै समस्या भएपनि संसदबाटै परिर्वतन गर्नुपर्ने जरुरी छ । अहिले अर्थमन्त्रीले बजेटमा नै सहकारीहरुले प्राईभेट कम्पनीमार्फत लगानी गर्ने दिने भनेर घोषणा गर्नुभयो । त्यहि प्राईभेट कम्पनी नै किन चाहिएको हो ? सहकारीले र निजी क्षेत्र प्रतिष्पर्धा गर्दा सरकारलाई किन समस्या भएको हो बुझ्न सकिएन ।

कार्यक्रमबाट उपलब्धीको अपेक्षा के छ ?

यो कार्यक्रम गर्नुको मुख्य उदेश्य सहकारीमा युवा सहभागिता बढाउनका लागि उनीहरुको समस्या र समाधानका लागि बहस गर्ने फोरम क्रियट गर्नु हो । बहसबाट युवाहरुलाई जागरुक तथा प्रेरित गर्ने गरि कार्यक्रम सञ्चालन गरेका हौँ । यसरी बहसको विषय बनाउनु पनी सकरात्मक पक्ष हो । यसले युवापुस्तालाई स्पष्ट उद्देश्यको बाटोमा हिड्ने क्षमता प्रदान गरेको छ । अब उक्त बाटोमा आईपर्ने समस्या तथा कठिनाईको सहजिकरणमा हामी सहकार्य गर्ने छौँ । बाली लगाउनासाथ फलको आश गर्नु हुँदैन केही समय कुर्नुपर्छ । तसर्थ, विगतका कार्यक्रमको उपलब्धि तथ्यगत रुपमा संकलन नगरेपनि गुणात्मक सुधार भएको छ ।

प्रतिक्रिया

लेखकको बारेमा

अर्थटुडे

ट्रेन्डिङ